Bhutan ya da resmî adıyla Bhutan Krallığı, Güney Asya’da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu Himalayalar’da bulunan ülkenin batısında ve güneyinde Hindistan, kuzeyinde ise Çin’in Tibet bölgesi yer alır. Thimphu başkenti, Phuntsholing ise ülkenin ekonomik merkezini oluşturur.
- Başkenti: Timpu
- Alan: 38.394 km²
- Kral: Jigme Khesar Namgyal Wangchuck
- Nüfus: 754.394 (2018) Dünya Bankası
- Zaman dilimi: UTC+6:00 (BTT)
Butan Hükümeti
Butan 2008 anayasasına göre yönetilmektedir. Kalıtımsal hükümdar, Druk Gyalpo (Ejderha Kralı), devletin başıdır; hükümete bir başbakan başkanlık ediyor. 2008 yılında kurulan ve tek meclisli Millet Meclisi’nin yerini alan Ulusal Parlamento iki evden oluşmaktadır. Üst meclis olan Ulusal Konsey, 20 seçilmiş üyeye ve hükümdar tarafından aday gösterilen 5 üyeye sahiptir. Alt meclisin, Ulusal Meclisin, tümü halk tarafından seçilen 47 üyesi vardır. İdari olarak, Butan 20 bölgeye (dzongkhag) bölünmüştür.
Butan Ekonomisi
İş gücünün% 60’ından fazlasını istihdam eden başlıca meslekler, küçük ölçekli geçimlik tarım (pirinç, mısır, kök mahsuller, narenciye, arpa, buğday ve patates üretimi) ve yak, sığır, koyun, domuz yetiştirmektir. ve dağ taşımacılığında değer verilen sağlam bir midilli türü olan tanguns. Ahşap ve deri ürünleri, işlenmiş gıdalar, alkollü içecekler, kalsiyum karbür, tekstil ve el sanatları da önemlidir. Hidroelektrik enerji en önemli kaynaktır ve elektriğin bir kısmı Hindistan’a ihraç edilmektedir; ülkenin en önemli ihracatıdır. Yakıtlar, tahıl, uçak, makine, taşıtlar ve kumaşlar başlıca ithalat kalemleri; kakule ve diğer baharatlar, alçıtaşı, kereste, el sanatları, meyve ve değerli taşlar diğer başlıca ihraç ürünleridir. Turizm, kısıtlı olmasına rağmen önemli bir faaliyettir ve ülkenin En büyük döviz kaynağı. Butan’ın ekonomisi, hem ticaret hem de parasal bağlantılar yoluyla Hindistan ekonomisine sıkı sıkıya bağlıdır.
Butan Coğrafyası ve İnsanları
N’den Butan’ın en yüksek zirvesi olan Kula Kangri’ye (24,784 ft / 7,554 m) yükselen büyük dağ sıraları, kuzeye ve güneye doğru uzanarak ülkeyi bir miktar mera ile ormanlık vadilere böler. Dağınık manastırlardaki bazı Budist rahipler dışında, sürekli karla kaplı Büyük Himalayalar ıssızdır. Butan, Himalayalar’da yükselen ve Hindistan’a akan birkaç nehir tarafından kurutulur. Gök gürültülü fırtınalar ve sağanak yağmurlar yaygındır; güney ovalarında yağış ortalamaları 200 ila 250 inç (508–635 cm) arasındadır. Vadiler, özellikle Paro, yoğun bir şekilde ekilir.
Butan halkı çoğunlukla kendilerini Drukpas (ejderha halkı) olarak adlandıran Bhotias’tır. Tibetlilerle etnik olarak akrabalar ve Tibet’in Lamaizmi (bkz. Tibet Budizmi ) ile yakından ilgili bir Budizm biçimi uyguluyorlar ; birçok Butanlı manastırlarda yaşıyor. Resmi dil olan Dzongka da temelde Tibetçedir. S Butan’da Hinduizmi uygulayan ve çeşitli Nepal lehçelerini konuşan oldukça büyük bir Nepal azınlığı (nüfusun yaklaşık üçte biri) vardır. 1980’lerin sonlarından bu yana çok sayıda etnik Nepalli Nepal’e sınır dışı edildi ve hükümet Nepal’e Butan kıyafetlerini, geleneklerini, dinini ve dilini benimsemeleri için baskı yaptı. Buna ek olarak, Butan halkının yaklaşık% 15’i yerli veya göçmen kabile gruplarından.
Butan Tarihi
Erken tarihi belirsiz olsa da, Butan yüzyıllar boyunca siyasi bir varlık olarak var olmuş gibi görünüyor. 16. sentin başında. bir Dharma Raja ya da ruhani hükümdar ve bir Deb Raja ya da zamansal yöneticiden oluşan ikili bir monarşi tarafından yönetiliyordu. Eyalet valileri ( ponloplar ) oldukça güçlü hale geldikçe, Deb Raja erken tarihinin büyük bir bölümünde çok az gerçek güce sahipti. 1720’de Çinliler Tibet’i işgal etti ve Butan üzerinde hükümdarlık kurdu. Butan ve Hint Bengal arasındaki sürtüşme, 1772’de Butan’ın Cooch Behar istilası ile doruğa ulaştı, ardından İngilizlerin Butan’a saldırması izledi, ancak Tibet lama’nın Britanya Hindistan genel valisiyle olan şefaati ilişkileri geliştirdi.
1774’te bir İngiliz misyonu Hindistan ile ticareti desteklemek için Butan’a geldi. 1826’da İngilizlerin Assam’ı işgali, Butan’dan yeniden sınır baskınlarına yol açtı. 1864’te İngilizler, 1865’te bir savaştan sonra resmen ilhak edilen S Butan’ın bir bölümünü işgal etti; Sinchula Antlaşması, Butan’a tazminat olarak yıllık sübvansiyon sağladı. 1907’de, Butan’ın en güçlü eyalet valileri olan ve İngilizler tarafından desteklenen Sir Ugyen Wangchuk, kalıtsal bir soyun ilki olan Butan’ın hükümdarı oldu. 1910’da imzalanan bir antlaşma, Britanya’nın ülkenin dışişlerini yönetmesine izin verecek bir anlaşma karşılığında Butan’a verilen yıllık İngiliz sübvansiyonunu ikiye katladı.
Hindistan’ın bağımsızlığını kazandıktan sonra, bir antlaşma (1949), Butan’ın İngilizler tarafından ilhak edilen kısmını iade etti ve Hindistan’ın Butan’ı sübvanse etme ve savunma ve dış ilişkilerini yönetme konusundaki eski İngiliz rolünü üstlenmesine izin verdi; Kızılderililer, kendilerinden önceki İngilizler gibi, Butan’ın içişlerine karışmamaya söz verdiler. 1950’de Çin Komünist güçleri Tibet’i işgal ettiğinde, Butan stratejik konumu nedeniyle Çin ve Hindistan arasında bir çekişme noktası haline geldi. Çinliler (daha büyük bir Tibet’in parçası olarak) Butan iddiası ve Tibet Budistlerine yönelik zulüm, Hindistan’ın Butan-Tibet sınırını kapatmasına ve Butan’da Hint askeri araçlarını taşıyabilecek yollar inşa etmesine yol açtı. 1960’larda Butan ayrıca Hindistan tarafından eğitilen ve teçhiz edilen küçük bir ordu kurdu. Krallık’
Butan’ın üçüncü kalıtsal hükümdarı Kral Jigme Dorji Wangchuk (1953-72’de hüküm sürdü), köleliği ve kast sistemini ortadan kaldırarak, kadınları özgürleştirerek, büyük mülkleri küçük bireysel arazilere bölerek ve seküler bir eğitim sistemi başlatarak Butan toplumunu modernize etti. Bhutan’da artık bir Dharma Raja olmasa da, Budist rahipler siyasi nüfuza sahipler. 1969’da mutlak monarşi yerini demokratik bir monarşiye bıraktı.1972’de veliaht prens Jigme Singye Wangchuk, babasının ölümü üzerine Bhutan’ın dördüncü kalıtsal kralı oldu; Haziran 1974’te taç giydi. Yeni kral, Butan hükümetini kademeli olarak demokratikleştirdi. 1999’da kral artık hükümet başkanı değildi; bu pozisyon, ulusal meclise karşı sorumlu olan kabine başkanı tarafından yapıldı. O zamandan beri ülke yavaş yavaş yeni bir anayasa kabul etmeye başladı; 2005 yılında önerilen anayasa taslağı yayınlandı.
Bu arada, 1989’da Nepalli azınlığın ayaklanması, etnik olmayan Butanlıları Butan Budist geleneklerini benimsemeye zorlayan ulusal bir politika ve hükümet tarafından yasadışı yabancı olarak görülen binlerce etnik Nepalli’nin sınır dışı edilmesi Butan içinde bir gerilim kaynağıydı ve Nepal ve Hindistan ile 1990’larda. Ayrıca, Assam ve Batı Bengalli ayrılıkçı gerillalar Butan’da üsler kurdular ve buradan Hindistan’a saldırılar düzenlediler. Assam gerillalarının geri çekilmesi konusunda müzakere girişimleri başarısız olduktan sonra Butan, üslerini yıkmak için saldırılar (2003) düzenledi. 2003’te Butan ve Nepal arasında yapılan bir anlaşma, Nepal’deki bazı etnik Nepalli’lerin Butan’dan kovulmasına ve Nepal’deki mülteci kamplarında yaşayanların Butan’a dönmesine izin verdi, ancak çoğu kamplarda kaldı; bazıları 2008’de yurtdışına yerleştirilmeye başladı. 2005 yılının sonlarında kral, bir parlamento için ilk demokratik seçimlerin yapılacağı 2008’de oğlunun lehine çekilme planlarını açıkladı. Bununla birlikte, 2007’nin sonunda kral istifa etti ve yerine Veliaht Prens Jigme Kesar Namgyel Wangchuk geçti (resmi taç giyme töreni bir yıl sonra gerçekleşti). Butan daha sonra Hindistan ile Bhutan’a dış politikası üzerinde daha fazla kontrol sağlayan gözden geçirilmiş bir anlaşma imzaladı.
Aralık 2007’de ülke, Ulusal Konsey için partizan olmayan seçimlerle anayasal monarşiye geçişine başladı. Ulusal Meclis seçimleri Mart 2008’de yapıldı; neredeyse tüm sandalyeler, lideri Jigme Thinley’in daha önce iki kez başbakan olarak hizmet verdiği Butan Barış ve Refah partisi (DPT) tarafından kazanıldı. Temmuz 2013 seçimlerinde Halkın Demokratik Partisi (PDP) çoğunluğu kazandı; PDP lideri Tshering Tobgay başbakan oldu. 2017 yılının ortalarında Butan, Çin’i 2012 tarihli bir anlaşmaya aykırı olarak tartışmalı bir batı sınır bölgesinde bir yol inşa etmekle suçladı ve Hindistan’dan yardım isteyerek Hindistan ve Çin birlikleri arasında üç aylık bir mesafeye yol açtı. 2018 seçimlerinde Lotay Tshering liderliğindeki Druk Nyamrup Tshogpa (DNT; eski Sosyal Demokrat parti) çoğunluğu elde etti ve başbakan oldu.
