Botsvana ya ada resmî adıyla Botsvana Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde bulunan ve denize kıyısı bulunmayan kara ülkesi. Ülke güney ve güneydoğu bölümünde Güney Afrika Cumhuriyeti, kuzey ve batısında Namibya, kuzeydoğu bölümünde ise Zambiya ve Zimbabve ile komşu konumundadır.
Botsvana, 1966 anayasasına göre yönetilmektedir. Hem devlet başkanı hem de hükümet başkanı olan cumhurbaşkanı, dolaylı olarak beş yıllık bir dönem için seçilir ve ikinci bir dönem için seçilebilir. İki meclisli bir yasama organı var. Şefler Meclisinin sekizi kalıcı ve yedi tanesi beş yıllık dönemler için seçilmiş olmak üzere 15 üyesi vardır. Ulusal Meclis, 57’si halk tarafından seçilen ve dördü çoğunluk partisi tarafından atanan (başkan ve başsavcı re’sen üye olarak görev yapan) 63 üyeye sahiptir. Ulusal Meclis üyeleri beş yıllık görev süreleri ile cumhurbaşkanını seçerler. İdari olarak, ülke dokuz bölgeye ve beş belediye meclisine bölünmüştür.
Sığır yetiştiriciliği ve sığır eti ve diğer sığır ürünlerinin ihracatı ve geçimlik tarım, başlıca tarımsal faaliyetlerdir. Ülkenin su kıtlığı ve buna bağlı olarak yeterli sulama tesislerinin bulunmaması tarımı engellemiştir ve arazinin sadece küçük bir yüzdesi ekim altındadır. Sorgum, mısır, darı ve fasulye başlıca geçim mahsulleridir ve yer fıstığı, ayçiçeği ve pamuk başlıca nakit ürünlerdir.
Madencilik, bağımsızlıktan bu yana ülkenin ekonomik dayanağı haline geldi. Bağımsızlık zamanında ülkede bilinen tek mineraller manganez ve bir miktar altın ve asbestti, ancak o zamandan beri önemli elmas, kömür, nikel ve bakır yataklarının yanı sıra tuz, soda külü ve potas bulundu. Botsvana’nın elmas madenleri, hükümet tarafından çıkarılmış taşlar ve Güney Afrika maden işletmesi ile birlikte dünyanın en büyük elmas rezervlerinden birini oluşturuyor; Botsvana artık bir elmas işleme ve ticaret merkezidir. Elmaslardan elde edilen gelir, ulusal sağlık hizmetleri ve eğitim programlarına garanti verdi ve şimdi Botsvana’nın ekonomisini yönlendiriyor. Büyük kömür yatakları da işleniyor. Ayrıca antimon, kükürt, plütonyum ve platin yatakları da bulunmuştur.
Botsvana’nın maden zenginliği onu Güney Afrika’nın en zengin ülkelerinden biri yapmasına rağmen, yüksek işsizlik bir sorun olmaya devam ediyor. Hükümet, safariye dayalı turizm ve finansal hizmetler de dahil olmak üzere diğer sektörleri inşa ederek ekonomiyi çeşitlendirmeye çalışıyor. Botsvana, denize kıyısı olmayan konumu nedeniyle, liman tesisleri sağlayan Güney Afrika’ya büyük ölçüde bağımlı olmaya devam ediyor. Sayıları azalsa da, birçok Botsvvanlı Güney Afrika madenlerinde çalışıyor. Baş ticaret ortakları olan Güney Afrika ve Zimbabve ile demiryolu ve karayolu bağlantıları vardır. Minerallerin yanı sıra, Botsvana et ve tekstil ihraç ediyor. İthalat; gıda maddeleri, makineler, elektrikli ürünler, ulaşım ekipmanları, tekstil, yakıt, petrol ürünleri, odun, kağıt ve metaldir.
Arazi çoğunlukla kurak bir platodur (yaklaşık 3.000 ft / 910 m yükseklik); doğuda tepeler var. Kalahari Çölü güneyde ve batıda yer alır. Kuzeybatıda Okavango (Cubango) Nehri, Okavango Deltası ve Ngami Gölü’nün geniş bölgesine akar ve böylece büyük bir bataklık oluşturur. Yağışlar, güneybatıda yılda 9 inç’ten (23 cm) az, kuzeyde yaklaşık 25 inç (64 cm) ‘ye kadar değişmektedir. İklim subtropikaldir, ancak kuraklık yaygındır.
Ülkenin nüfusu esas olarak bir Bantu dili konuşan ve sekiz ana gruba ayrılmış olan Tswana’dır. Kalanga, Basarwa, Kgalagadi ve diğer şairlerin küçük azınlıkları da var. İngilizce resmi dildir, ancak Tswana da yaygın olarak konuşulmaktadır. Nüfusun %70’inden fazlası Hıristiyanlığı takip ediyor ve yaklaşık %10’u geleneksel uygulamalara bağlı.
San (Bushmen) şimdi Botsvana olan yerin yerli sakinleriydi, ancak bugün nüfusun sadece küçük bir bölümünü oluşturuyorlar. Tswana, özne olarak kalan San’ın yerini aldı. 1820’lerden başlayarak, bölge Zulu ve onların kolu Ndebele’nin genişlemesiyle bozuldu. Bununla birlikte, Ngwato’nun (en büyük Tswana ülkesi) lideri Khama II, Ndebele’nin yağmalamalarını engelledi ve oldukça birleşik bir devlet kurdu.
19. yüzyılın sonlarında yeni bir tehdit ortaya çıktı. Komşu Transvaal’den Boers (Afrikaners) saldırısı ile. Bölgede 1867’de altın keşfedildikten sonra, Transvaal hükümeti Botsvana’nın bazı kısımlarını ilhak etmeye çalıştı. İngilizler ilhakı yasaklasa da, Boers 1870’lerde ve 80’lerde anavatanlarına tecavüz etmeye devam etti. Güney Batı Afrika’daki (Namibya) Alman sömürgeci yayılması, İngilizlerin politikalarını yeniden incelemelerine neden oldu ve III. Khama’nın teşvikiyle, Bechuanaland adlı bir himaye kurdular (1884–85). Bölgenin güney kısmı, 1895’te Cape Colony’ye dahil edildi. 1965’e kadar, Bechuanaland, Güney Afrika’daki Mafeking’de (şimdiki Mahikeng), Güney Afrika’daki İngiliz yüksek komiserine karşı sorumlu bir yerleşik komiser tarafından yönetiliyordu.
İngiltere, Bechuanaland’ın Güney Afrika Birliği’ne nihai transferini sağladı; Ancak sonraki yıllarda, Güney Afrika’nın ilhak girişimleri, ilk olarak Bechuanaland sakinlerine danışılması konusunda İngiliz ısrarı ile karşı çıktı. Ulusal partinin 1948’de Güney Afrika’daki yükselişi ve apartheid arayışı, Britanya’nın görüşünü Bechuanaland’ın Güney Afrika’ya dahil edilmesine çevirdi. Bechuanaland hiçbir milliyetçi hareket yaratmasa da, Britanya ona 1965’te kendi iç yönetimini ve 30 Eylül 1966’da Botsvana olarak tam bağımsızlık verdi. Kısa bir süre sonra Botsvana, Birleşmiş Milletler’in bir üyesi oldu. III. Khama’nın torunu Seretse Khama, ilk başkan seçildi ve yerine Ketumile’nin geçtiği 1980’deki ölümüne kadar görev yaptı.Masire.
Bağımsızlığını takip eden dönemde, ülke genellikle beyaz yönetimli komşularıyla yakın bağlarını sürdürdü ve topraklarının kendilerine karşı gerilla operasyonları düzenlemesine izin vermedi. Ancak Zimbabwe’nin 1980’deki bağımsızlığından önce, Botsvana gerillalar için bir sığınak haline geldi. Güney Afrika’da çok ırklı bir hükümet kurulmadan önceki yıllarda Botsvana, Güney Afrika misillemelerinin hedefiydi.
Botswanan ekonomisinde madenciliğin artan önemine rağmen, işsizlik, geçimlik tarımın daha az karlı hale gelmesi ve göçmen işçilerin iş aramak için Güney Afrika madenlerinden dönmesi nedeniyle 1970’lerden beri bir sorun haline geldi. 1997’ye gelindiğinde, Botsvana da en yüksek HIV enfeksiyonu oranlarından birine sahipti (%25). Siyasi sahnede, emek adına hareket eden bir örgüt olan Botsvana Ulusal Cephesi, bağımsızlıktan bu yana popülaritesini artırdı, ancak 1989 ve 1994’teki seçimler, iktidardaki Botsvana Demokrat partisine (BDP) ulusal mecliste bir çoğunluk sağladı.
Başkan Masire, 1998 yılında istifa etti ve yerine başkan yardımcısı Festus Gontebanye Mogae geçti. Mogae, BDP’nin ulusal meclis üzerindeki kontrolünü sürdürmesinin ardından 1999’da cumhurbaşkanlığı seçimini kazandı. BDP, Ekim 2004 ulusal meclis seçimlerinden sonra iktidarda kaldı ve Mogae daha sonra yeniden başkan seçildi. Nisan 2008’de Mogae istifa etti ve yerine Botsvana’nın ilk başkanının oğlu olan Başkan Yardımcısı Seretse Khama Ian Khama geçti.
BDP üyeleri arasında Khama ile yaşanan bazı mutsuzluklara rağmen, parti bölünmüş bir muhalefetle karşı karşıya kaldı ve Ekim 2009’daki ulusal meclis seçimlerini tekrar kazandı ve ardından Khama tam bir dönem için seçildi. BDP ve Khama da Ekim 2014 seçimlerinden sonra iktidara geri döndü, ancak bu seçimlere muhalif politikacıları sindirme girişimleri ve medyadaki taciz damgasını vurdu. Görevi zaman zaman otoriter eğilimlere damgasını vuran Khama, Nisan 2018’de istifa etti ve yerine başkan yardımcısı Mokgweetsi Masisi geçti. Ekim 2019 seçimlerinde BDP, Khama’nın Masisi’den kopmasına ve kendisine ve partiye karşı kampanya yürütmesine rağmen iktidara geri döndü; Masisi daha sonra tam bir dönem için seçildi.
